Chiếc điện thoại ra mắt trong âm thầm khiến cả nước Mỹ rúng động

Chính quyền Tổng thống Joe Biden vào đầu tuần đã ban hành các quy định mới ngăn chặn các công ty cung cấp vi mạch và thiết bị sản xuất tiên tiến cho Trung Quốc. Đây là nỗ lực mới nhất của Chính phủ Mỹ trong nhằm lấp các lỗ hổng giúp đối thủ địa chính trị tiếp cận các công nghệ tiên tiến trong ngành bán dẫn.

Theo nguồn tin giấu tên của trang Bloomberg (Mỹ), các dự luật mới hướng đến tối ưu hóa các lệnh hạn chế xuất khẩu ban hành hồi tháng 10/2022. Nguồn tin này cho biết, dự luật sẽ tăng cường kiểm soát hoạt động mua bán vi mạch đồ họa cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo và thiết bị sản xuất vi mạch đời mới cho các công ty Trung Quốc.

Động thái mới của chính quyền Tổng thống Biden bắt nguồn từ thương vụ của công ty sản xuất vi mạch đồ họa Nvidia, khi hãng này ký hợp đồng bán phiên bản yếu hơn của bộ vi xử lý đời mới nhất của hãng cho các công ty Trung Quốc, giữa bối cảnh cuộc cạnh tranh chip bán dẫn đang ngày càng gay gắt giữa hai nước.

Năm ngoái, Washington đã lấy lý do đảm bảo an ninh quốc gia để ban hành các lệnh hạn chế xuất khẩu vi mạch để kìm hãm sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn. Tuy nhiên, động thái này khiến các doanh nghiệp trong ngành của Mỹ gặp nhiều trở ngại. Trung Quốc tất nhiên đã phản ứng gay gắt, nhưng đồng thời cũng tăng cường đầu tư cho các công ty trong nước với hy vọng duy trì thế cạnh tranh với nền kinh tế số 1 thế giới.

Theo quy định mới, Chính phủ Mỹ sẽ thi hành thêm nhiều ước thẩm tra đối với các công ty Trung Quốc đang tìm cách né lệnh hạn chế xuất khẩu bằng cách xuất-nhập sang các nước thứ ba. Quy định này cũng đưa các công ty thiết kế chip của Trung Quốc vào danh sách hạn chế, buộc các nhà sản xuất ở nước ngoài phải có giấy phép đặc biệt do Chính phủ Mỹ cấp mới được đặt hàng từ các công ty này.

Ông Mao Ninh, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, trong một cuộc họp báo thường kỳ tại Bắc Kinh rằng Trung Quốc phản đối Mỹ “chính trị hoá, công cụ hóa và vũ khí hóa các vấn đề thương mại và công nghệ”:

Bà Mao Ninh cũng tuyên bố: “Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi tình hình và kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích của chúng tôi”.

Cổ phiếu liên quan đến vi mạch đã giảm ở châu Á sau bài báo của Bloomberg về các hạn chế mới nhất. Tại Nhật Bản, các công ty như Tokyo Electron, Advantest Corp. và Disco Corp. đều giảm ít nhất 1,7%, trong khi cổ phiếu của Hana Micron Inc. ở Hàn Quốc cũng giảm. Trong khi đó, cổ phiếu của Nvidia đã giảm trong giao dịch sớm ở Mỹ trước khi phục hồi.

Các nghị sĩ Mỹ từng chỉ trích chính quyền Tổng thống Biden đã không kịp thời ngăn chặn “sự bành trướng của Trung Quốc” trong ngành công nghệ bán dẫn, đặc biệt là việc Hà Lan và Nhật Bản vẫn cho phép các công ty thiết bị vi mạch ở những nước này tiếp tục bán các thiết bị tiên tiến cho khách hàng Trung Quốc.

Chính điều này đã giúp Tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei tiến bộ nhanh chóng trong lĩnh vực bán dẫn và trở thành một trong những trung tâm của căng thẳng Mỹ – Trung. Chiếc smartphone trang bị bộ vi xử ly 7 nanomet của hãng được ra mắt âm thầm nhưng đã khiến toàn thể nội các Mỹ rúng động. Các chuyên gia nghiên cứu chiếc điện thoại đã xác định chip được sản xuất bởi một công ty Trung Quốc, cho thấy năng lực của nước này vượt xa những gì Mỹ trông đợi và vượt qua “bức tường” mà Washington xây dựng.

Thành tựu này đã đánh động mối nghi ngờ về khả năng của Washington trong việc ngăn chặn hoài bão công nghệ của Bắc Kinh và gây áp lực chính trị cho chính phủ Biden áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt đối với Huawei và đối tác sản xuất vi mạch của họ, Semiconductor Manufacturing International Corp. Mỹ đã tiến hành một cuộc điều tra chính thức về chiếc điện thoại Huawei. Bất kỳ hạn chế nào đối với Huawei hoặc SMIC sẽ là một quy trình riêng biệt so với các quy tắc kiểm soát xuất khẩu mới.

“Mặc dù chiếc điện thoại Huawei không phải là vấn đề quan trọng về an ninh quốc gia cho Hoa Kỳ, những gì mà chip bên trong thể hiện về tình hình của ngành công nghiệp vi mạch Trung Quốc hoàn toàn là vấn đề quan trọng”, Gregory Allen, giám đốc Trung tâm Wadhwani về Trí tuệ Nhân tạo và Công nghệ tiên tiến tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, viết trong báo cáo vào tháng này. “Các khả năng sản xuất chip tiên tiến này sẽ không thể tránh khỏi việc được cung cấp cho quân đội Trung Quốc nếu họ chưa có. Do đó, việc tiến bộ của Huawei và SMIC đặt ra nhiều câu hỏi khó khăn về tính hiệu quả của cách tiếp cận của Mỹ hiện tại.”

Chiếc điện thoại Huawei mới này được dự kiến sẽ ảnh hưởng đến doanh số bán hàng của mẫu iPhone 15 mới của Apple Inc trong thời gian tới. Hiện nay, sản phẩm của Apple đã không đạt kết quả tốt ở Trung Quốc, theo ước tính gần đây. Doanh số bán hàng của sản phẩm giảm 4,5% so với iPhone 14 trong 17 ngày đầu sau khi phát hành, theo công ty nghiên cứu thị trường Counterpoint Research.

Nhiều công ty đã phản đối chiến lược của chính phủ Biden. Peter Wennink, giám đốc điều hành của tập đoàn thiết bị vi mạch Hà Lan ASML Holding NV, đã công khai phản đối các biện pháp này và cảnh báo rằng các công ty Trung Quốc sẽ phát triển công nghệ cạnh tranh. Các công ty Mỹ như Nvidia – lãnh đạo trong các chip đồ họa được sử dụng để phát triển dịch vụ trí tuệ nhân tạo – cũng đã đặt câu hỏi về tính hiệu quả lâu dài của việc hạn chế thương mại.

Tuy nhiên, chính phủ Biden đang cố gắng giải quyết một số vấn đề còn tồn đọng với các quy tắc nghiêm ngặt hơn, đặc biệt là phát triển trí tuệ nhân tạo và việc vận chuyển công nghệ thông qua các quốc gia khác.

Các quy định mới về vi mạch đồ họa bao gồm các thành phần được gọi là bộ kích thích, được sử dụng trong các trung tâm dữ liệu để đào tạo phần mềm trí tuệ nhân tạo. Chính phủ Biden đang điều chỉnh các tham số quy định xuất khẩu của các vi mạch này đối với Trung Quốc – một bước mà Nvidia đã phát triển mẫu cụ thể cho thị trường Trung Quốc để tránh các hạn chế vào năm ngoái.

Các quy định cũng sẽ yêu cầu các công ty thông báo cho chính phủ Mỹ trước khi bán cho Trung Quốc bất kỳ vi mạch nào dưới ngưỡng hạn chế, với khả năng rằng các công ty có thể cần phải có giấy phép để vận chuyển các mẫu ít phát triển hơn đó đến Trung Quốc.

Ngoài ra, các quy định sẽ hạn chế việc vận chuyển một số loại vi mạch cụ thể đến các công ty Trung Quốc hoạt động tại các chi nhánh và công ty liên kết nước ngoài của họ, và bắt đầu yêu cầu có giấy phép để xuất khẩu các công nghệ bị cấm đến các quốc gia có thể được sử dụng như làm trung gian.

Đồng thời, Washington đã đồng ý với các yêu cầu giảm hạn chế tổng quát của các công ty, vì các ngành lãnh đạo cho biết họ cần bán vào thị trường vi mạch lớn nhất thế giới. Theo các quy tắc mới, các công ty sẽ được phép xuất khẩu vào Trung Quốc tất cả các loại vi mạch đồ họa tiêu dùng.

Bích Vân