Cao tốc Bắc-Nam: Minh bạch, đảm bảo kinh tế, an ninh quốc phòng

Dự án đường cao tốc Bắc-Nam có ý nghĩa rất lớn về an ninh quốc phòng, kinh tế xã hội, do đó cần phải xem xét đặc biệt về vấn đề an ninh quốc phòng.

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, rút kinh nghiệm từ việc triển khai các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, BT trước đây, Bộ GTVT đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 20/NQ-CP để triển khai đầu tư dự án đường cao tốc Bắc-Nam phía Đông đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, có cơ chế giám sát, quản lý chất lượng, tiến độ và sử dụng hiệu quả vốn đầu tư.

5 nguyên tắc xây dựng

Tại văn bản trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh Bình Thuận, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, dự án đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông là dự án quan trọng quốc gia, được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 52/2017/QH14 ngày 22/11/2017 gồm 11 dự án thành phần, trong đó 3 dự án đầu tư công sử dụng toàn bộ vốn ngân sách Nhà nước và 8 dự án đầu tư công theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Để thực hiện dự án trọng điểm quốc gia này, ông Thể cho rằng, dự án đường cao tốc Bắc-Nam được thực hiện đấu thầu cạnh tranh, minh bạch để lựa chọn nhà đầu tư; quy định tỷ lệ vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư bằng 20% tổng vốn đầu tư để đảm bảo lựa chọn nhà đầu tư có năng lực thực hiện dự án; quản lý chặt chẽ chất lượng, giá thành xây dựng công trình.

Trong đó, đoạn cao tốc Bắc-Nam đi qua địa bàn tỉnh Bình Thuận có 3 dự án thành phần (Cam Lâm – Vĩnh Hảo; Vĩnh Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết – Dầu Giây), được triển khai theo hình thức PPP. Đến nay, Bộ GTVT đã phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi tất cả các dự án; hoàn tất việc bàn giao mặt bằng và chuyển nguồn vốn đến Kho bạc Nhà nước để địa phương triển khai công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Đồng thời, Bộ GTVT đang gấp rút hoàn thành hồ sơ thiết kế kỹ thuật, dự toán và khẩn trương triển khai công tác sơ tuyển lựa chọn nhà đầu tư để có thể tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trong năm 2019.

Quan điểm của Bộ GTVT chỉ đạo triển khai xây dựng cao tốc Bắc-Nam sẽ tuân thủ 5 nguyên tắc cơ bản.

Dây là công trình trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa rất lớn về an ninh quốc phòng, kinh tế xã hội, do đó cần phải xem xét đặc biệt về vấn đề an ninh quốc phòng. Tất cả trình tự, thủ tục phải thực hiện đúng các quy định của pháp luật, đảm bảo chất lượng tiến độ.

Đầu tiên là thực hiện đấu thầu cạnh tranh, minh bạch để lựa chọn nhà đầu tư. Thứ hai, quy định tỷ lệ vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư bằng 20% tổng vốn đầu tư để đảm bảo lựa chọn nhà đầu tư có năng lực thực hiện dự án.

Thứ ba, quản lý chặt chẽ chất lượng, giá thành xây dựng công trình. Cơ quan Nhà nước tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán làm cơ sở để tính toán phương án tài chính, lập hồ sơ mời thầu.

Thứ tư, xây dựng hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, dự thảo hơp đồng, trong đó sẽ quy định chặt chẽ các tiêu chí và có đủ chế tài xử lý khi nhà đầu tư có vi phạm về chất lượng, tiến độ.

Thứ năm, khắc phục bất cập về thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ. Việc áp dụng hình thức thu phí kín (mức phí tính theo chiều dài quãng đường sử dụng) sẽ đảm bảo tính công bằng cho người sử dụng.

Đồng thời, sẽ áp dụng công nghệ thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng và có hệ thống giám sát trực tuyến để chống thất thu, để đảm bảo tính minh bạch.

“Việc áp dụng hình thức thu phí kín (mức phí tính theo chiều dài quãng đường sử dụng) sẽ đảm bảo tính công bằng cho người sử dụng, khắc phục bất cập về thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ đồng thời sẽ áp dụng công nghệ thu phí theo hình thức điện tử tự động không dừng và có hệ thống giám sát trực tuyến để chống thất thu; thực hiện công khai các số liệu thu phí (mức phí, thời gian thu phí, tổng vốn đầu tư…) để đảm bảo tính minh bạch,” Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh.

Có chế tài xử lý khi có vi phạm chất lượng, tiến độ

Bên cạnh đó Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho rằng, cơ quan Nhà nước tổ chức lập, thẩm định và phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán làm cơ sở để tính toán phương án tài chính, lập hồ sơ mời thầu. Bộ GTVT xây dựng hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, dự thảo hơp đồng, trong đó sẽ quy định chặt chẽ các tiêu chí và có đủ chế tài xử lý khi nhà đầu tư có vi phạm về chất lượng, tiến độ.

“Trong quá trình triển khai dự án, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ tiến độ, chất lượng để dự án đạt được hiệu quả cao nhất. Bên cạnh đó, để triển khai dự án thành công, đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng, hiệu quả, Bộ GTVT rất cần sự hỗ trợ của các cấp, các ngành địa phương, đặc biệt trong công tác giải phóng mặt bằng”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết.

Người đứng đầu ngành giao thông cho biết, đến nay, Bộ Giao thông Vận tải đã phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi tất cả các dự án; hoàn tất việc bàn giao mặt bằng và chuyển nguồn vốn đến kho bạc Nhà nước để địa phương triển khai công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư.

Đồng thời, Bộ GTVT đang gấp rút hoàn thành hồ sơ thiết kế kỹ thuật, dự toán và khẩn trương triển khai công tác sơ tuyển lựa chọn nhà đầu tư để có thể tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trong năm 2019.

Mới đây, Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép tổ chức lễ khởi công dự án thành phần xây dựng đoạn Cam Lộ-La Sơn vào ngày 31/8/2019, tại thôn Tân Trúc, xã Cam Tuyến, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị (điểm đầu dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Cam Lộ-La Sơn) sau khi đã đủ điều kiện theo quy định tại Điều 107, Luật Xây dựng năm 2014.

Dự án cao tốc Bắc-Nam dài 2.109km, kéo dài từ Lạng Sơn tới Cà Mau, hiện đã khai thác và đang xây dựng một số đoạn dài 601km.

Giai đoạn 2017-2021 tiếp tục đầu tư xây dựng thêm 11 đoạn, tổng mức đầu tư khoảng 118.700 tỷ đồng, trong đó vốn nhà nước tham gia khoảng 55.000 tỷ đồng. Trong đó có 3 đoạn đầu tư công gồm Cao Bồ-Mai Sơn, dài 15km, tổng vốn đầu tư 1.607 tỷ đồng; Cam Lộ-La Sơn, dài 98km, tổng vốn đầu tư hơn 7.669 tỷ đồng và cầu Mỹ Thuận 2 dài 7km, tổng vốn đầu tư hơn 5.003 tỷ đồng.

Với các đoạn đầu tư BOT, nhà đầu tư được thu phí để thu hồi vốn, mức phí khởi điểm là 1.500 đồng/km/xe dười 12 chỗ ngồi, và tăng dần tới 3.400 đồng/km/xe dưới 12 chỗ ngồi. Mỗi kỳ 3 năm nhà đầu tư được tăng phí một lần.

Phi Long/VOV