Cảnh ngộ “thê thảm” của ba nền kinh tế lớn nhất thế giới
Mùa hè ở ba nền kinh tế lớn nhất thế giới – gồm Mỹ, Trung Quốc và châu Âu – đang cho thấy thiệt hại kinh tế do biến đổi khí hậu có thể tăng nhanh đến mức nào.
Tại tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc, tất cả nhà máy được lệnh đóng cửa 6 ngày để tiết kiệm điện. Trong khi đó, những con tàu chở than và hóa chất đang vật lộn duy trì hành trình dọc sông Rhine khô hạn ở Đức. Mỹ cũng không ngoại lệ. Người dân ở khu vực Bờ Tây nước này được yêu cầu sử dụng ít điện hơn khi nhiệt độ tăng cao.
Suốt vài tháng qua, tình trạng nắng nóng và hạn hán khắc nghiệt đang khiến Mỹ, châu Âu và Trung Quốc gánh chịu hậu quả, gây thêm khó khăn cho người lao động và doanh nghiệp vào thời điểm tốc độ tăng trưởng kinh tế vốn đang chậm lại và áp lực giá cả ngày càng tăng.
Ông Ben May, Giám đốc nghiên cứu vĩ mô toàn cầu tại Oxford Economics, cho biết “những sự kiện này có khả năng gây ra ảnh hưởng lớn tới từng khu vực”.
Mức độ ảnh hưởng còn tùy thuộc vào thời gian diễn ra đợt nắng nóng và hạn hán. Tuy nhiên, ở các quốc gia như Đức, chuyên gia cảnh báo dường như không còn khả năng cứu vãn và các công ty cũng đang chuẩn bị cho tình huống tồi tệ nhất, theo CNN.
Tình trạng khô hạn không chỉ xuất hiện ở sông Rhine mà hầu hết những dòng sông quan trọng với nền kinh tế toàn cầu: sông Trường Giang, sông Danube và Colorado đều đang khô cạn. Điều này đã cản trở con đường vận chuyển hàng hóa, làm gián đoạn hệ thống tưới tiêu, khiến các nhà máy điện và cơ sở sản xuất hoạt động khó khăn hơn.
Đồng thời, nắng nóng gay gắt cản trở mạng lưới giao thông, gây áp lực lên nguồn cung điện và ảnh hưởng đến năng suất lao động.
“Chúng ta không nên ngạc nhiên trước những đợt nắng nóng. Đây chính xác là những gì chúng ta đã dự đoán, và là một phần của xu hướng sẽ tái diễn thường xuyên, dữ dội hơn trên toàn thế giới”, Bob Ward, Giám đốc chính sách và truyền thông tại Viện Nghiên cứu Grantham về Biến đổi Khí hậu và Môi trường của Trường Đại học Kinh tế London cho biết.
Theo Guardian, Trung Quốc đang đối mặt với đợt nắng nóng gay gắt nhất trong vòng 6 thập kỷ, với nhiệt độ lên tới 40 độ C ở hàng chục thành phố. Tại Mỹ, nhiều khu vực ở bang California đã ghi nhận nhiệt độ cao tới 42 độ C trong tuần này. Trong khi đó, vào đầu mùa hè, Vương quốc Anh lần đầu ghi nhận mức nhiệt 40 độ C.
Hệ quả là nền kinh tế toàn cầu phải chịu nhiều áp lực. Châu Âu có nguy cơ suy thoái khi giá năng lượng tăng cao, xuất phát từ cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine. Lạm phát cao và các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đe dọa tốc độ tăng trưởng của nước này. Và Trung Quốc cũng đang vật lộn với hậu quả từ chiến dịch phong tỏa chống dịch nghiêm ngặt và cuộc khủng hoảng bất động sản.
Không những thế, thời tiết khắc nghiệt có thể làm trầm trọng thêm “những điểm tắc nghẽn hiện có” của chuỗi cung ứng, ông Ben May cho biết.
Tỉnh Tứ Xuyên, nơi các nhà máy phải ngừng sản xuất trong tuần này, là trung tâm sản xuất chất bán dẫn và pin mặt trời. Việc hạn chế sử dụng năng lượng sẽ ảnh hưởng đến các nhà máy thuộc một số công ty điện tử lớn nhất thế giới, bao gồm nhà cung cấp Foxconn và Intel của Apple.
Tỉnh này cũng là trung tâm khai thác lithium của Trung Quốc. Việc ngừng hoạt động có thể đẩy giá nguyên liệu thô tăng cao trong khi đây là thành phần quan trọng trong ắc quy ôtô điện.
Do đó, dự báo kinh tế Trung Quốc năm nay nhanh chóng tụt dốc. Cụ thể, các nhà phân tích tại Nomura đã giảm dự báo tăng trưởng GDP năm 2022 xuống 2,8% vào ngày 18/8. Con số này thấp hơn mục tiêu 5,5% ban đầu mà Trung Quốc đã đặt ra. Trầm trọng hơn, ngân hàng Goldman Sachs thậm chí còn cắt giảm dự báo GDP Trung Quốc xuống còn 3%.
Trong khi đó, sông Rhine của Đức đang bị thu hẹp ở tốc độ đáng lo ngại, cản trở sự di chuyển của tàu thuyền. “Viễn cảnh các nhà máy hóa chất và thép đóng cửa chỉ còn là vấn đề thời gian. Dầu khoáng và vật liệu xây dựng không đến được nơi cần đến, việc vận chuyển (hàng hóa) khối lượng lớn cũng bị trì hoãn”, ông Holger Lösch, Phó giám đốc Liên đoàn Công nghiệp Đức nói với Guardian.
Riêng ông Carsten Brzeski – Lãnh đạo toàn cầu về các vấn đề vĩ mô của Tập đoàn ING – lại tỏ ra lo ngại, bởi mực nước sông Rhine xuống thấp từng khiến sản lượng kinh tế Đức sụt giảm 0,5 điểm phần trăm trong 6 tháng cuối năm 2022.
Triển vọng kinh tế Đức tiếp tục giảm trong tháng 8, theo dữ liệu được công bố tuần này. Ông Brzeski cho rằng nước Đức “sẽ cần một phép màu kinh tế” để tránh rơi vào suy thoái trong những tháng tới.
Ở miền Tây nước Mỹ, một đợt hạn hán bất thường cũng đang làm cạn kiệt các hồ chứa lớn nhất, gây ảnh hưởng đến nông nghiệp và buộc chính phủ liên bang phải dùng biện pháp cắt nước bắt buộc.
Gần 3/4 nông dân Mỹ nói rằng hạn hán năm nay đang ảnh hưởng đến cây trồng, gây thiệt hại đáng kể đến mùa màng và thu nhập, theo cuộc khảo sát của American Farm Bureau Federation.
Ở California, bang có nhiều cây ăn quả và cây lấy hạt, 50% nông dân cho biết họ phải chặt bỏ nhiều loại cây trồng lâu năm do hạn hán, và điều này sẽ ảnh hưởng đến doanh thu trong tương lai.
Nếu không có sự đầu tư đáng kể vào nâng cấp cơ sở hạ tầng, chi phí kinh tế sẽ tiếp tục tăng, ông Bob Ward lưu ý. “Có dấu hiệu cho thấy những đợt nắng nóng này sẽ trở nên dữ dội và thường xuyên hơn. Nó chuyển biến nhanh chóng nên do đó việc thích ứng càng khó khăn hơn”, ông nói.
Bảo Trâm (Theo Guardian, CNN)
