Cải cách hành chính cấp xã: Giữ người giỏi, tinh giản hợp lý
Sau hai tháng đi vào vận hành, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bước đầu đã khẳng định được tính đúng đắn, hiện đại và phù hợp với xu thế phát triển của đất nước. Theo nhận định của TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, mô hình này không chỉ góp phần tinh gọn bộ máy, mà còn thúc đẩy hiệu quả quản lý, phục vụ nhân dân tốt hơn và kiến tạo phát triển bền vững.
Phát biểu đánh giá về mô hình mới, TS. Trần Anh Tuấn cho rằng: “Việc tổ chức chính quyền địa phương theo 2 cấp là một cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy hành chính. Đây là bước đi chiến lược nhằm thực hiện mục tiêu Tinh – Gọn – Mạnh – Hiệu năng – Hiệu lực – Hiệu quả, đưa đất nước tiến vào thời kỳ phát triển văn minh và hiện đại.”
Dù mới triển khai trong thời gian ngắn, mô hình này đã bước đầu vận hành ổn định, đúng quy định của Đảng, Hiến pháp và pháp luật. Đồng thời, nó đang dần chuyển sang mô hình chính quyền số, chính quyền kiến tạo và phục vụ, trong đó người dân được đặt vào vị trí trung tâm của mọi hoạt động quản lý.
Một trong những vấn đề được dư luận quan tâm hiện nay là công tác sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã sau khi tổ chức lại bộ máy. Theo TS. Trần Anh Tuấn, cần tránh tình trạng để cán bộ tự viết đơn xin nghỉ, vì có thể làm mất đi những người giỏi, có năng lực. Thay vào đó, các địa phương cần chủ động phân loại cán bộ thành hai nhóm:
-Nhóm giữ lại làm việc hiệu quả,
-Nhóm giải quyết chính sách theo diện tinh giản biên chế.
Việc phân loại phải dựa trên các công cụ đánh giá hiện đại như KPI, OKR, đánh giá 360 độ, đảm bảo khách quan, công bằng và minh bạch. Về lâu dài, Chính phủ cần ban hành danh mục vị trí việc làm rõ ràng cho cấp xã, làm cơ sở xác định biên chế phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và khối lượng công việc thực tế.
Liên quan đến hạ tầng hành chính sau sáp nhập, TS. Tuấn khẳng định: “Đây không phải là nghịch lý, mà là thách thức có thể chuyển hóa thành cơ hội.” Hệ thống trụ sở dôi dư sau sáp nhập có thể được chuyển đổi linh hoạt thành trường học, cơ sở giáo dục, trạm y tế hoặc phục vụ nhu cầu cộng đồng, tránh lãng phí tài sản công.
Bên cạnh đó, việc số hóa các hoạt động hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, xây dựng nền tảng dữ liệu quốc gia và các dịch vụ công trực tuyến, sẽ giúp người dân tiếp cận dịch vụ nhanh chóng, thuận tiện, không phụ thuộc vào khoảng cách địa lý.
Trong quá trình cải cách, chất lượng đội ngũ cán bộ cấp xã tiếp tục được chú trọng. Một điểm sáng đáng ghi nhận là hoạt động bồi dưỡng cán bộ cấp xã do Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức, thu hút hơn 67.000 cán bộ, công chức chủ chốt tham gia thông qua hệ thống trực tuyến và trực tiếp tại hơn 3.300 điểm cầu.
Đây là một nỗ lực thiết thực nhằm nâng cao năng lực quản lý, kỹ năng hành chính, đạo đức công vụ, góp phần xây dựng nền hành chính chuyên nghiệp, phục vụ hiệu quả người dân.
TS. Trần Anh Tuấn nhấn mạnh, để mô hình chính quyền 2 cấp hoạt động hiệu quả, cần tiếp tục thực hiện tư tưởng “việc của địa phương để địa phương quyết”, trao quyền gắn liền với trách nhiệm cụ thể. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện thể chế, phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp để tránh chồng chéo, tạo môi trường thuận lợi cho địa phương chủ động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ.
Một giải pháp được đánh giá cao là việc cử công chức từ bộ, ngành trung ương về hỗ trợ địa phương. Tuy nhiên, cần thực hiện trên cơ sở đề xuất thực tiễn từ địa phương, đồng thời lựa chọn đúng người, đúng việc, đúng chuyên môn, tránh hình thức và tốn kém nguồn lực.
Việc tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp không chỉ đơn thuần là tái cơ cấu bộ máy, mà còn là một bước đi chiến lược, bài bản và nhân văn, thể hiện quyết tâm xây dựng nền hành chính hiện đại, hiệu lực và hiệu quả.
Qua đó, mô hình này hứa hẹn sẽ tạo ra một hệ thống quản lý gần dân, sát dân, phục vụ dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội tại cơ sở, nâng cao chất lượng sống cho người dân và đáp ứng yêu cầu hội nhập trong thời đại chuyển đổi số và toàn cầu hóa.
Thảo Nguyên
