Các “ngôi sao” châu Á dần thoát khỏi cái bóng của Trung Quốc

Gần đây, có những lo ngại về sự yếu ớt trong quá trình phục hồi kinh tế của Trung Quốc và các rủi ro địa chính trị đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường chứng khoán ở các nền kinh tế mới nổi của châu Á. Mặc dù trong quá khứ, các thị trường trong khu vực này đã có mối liên hệ chặt chẽ với tài sản của Trung Quốc, nhưng nhà đầu tư dường như chưa nhận thức rõ rằng chúng đang dần tách rời và rút lui từ nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới một cách từ từ và thầm lặng.

Trong một bài viết phân tích thị trường được đăng trên Financial Times, Eli Lee đã đưa ra quan điểm rằng mặc dù có những rủi ro trong nền kinh tế Trung Quốc, các thị trường mới nổi ở châu Á dự kiến sẽ có lợi ích lâu dài từ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng, sự thuận lợi về nhân khẩu học và nền tảng kinh tế bền vững.

Theo bài viết, sự mở rộng của các tập đoàn đa quốc gia trong việc dịch chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc đang diễn ra tích cực, dẫn đến việc dòng vốn đầu tư và kinh doanh chảy vào các nước láng giềng trong khu vực.

Ví dụ điển hình là việc Apple gần đây đã chuyển dịch phần sản xuất iPhone từ Trung Quốc sang Ấn Độ. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), thị phần đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào Trung Quốc trong các lĩnh vực chiến lược như bán dẫn đã giảm từ năm 2021, trong khi thị phần của các quốc gia khác trong khu vực châu Á đang tăng lên. Tại Mỹ, tỷ lệ hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đã giảm kể từ năm 2018 và dự kiến sẽ sớm bị vượt qua bởi hàng nhập khẩu từ Ấn Độ và các nền kinh tế ASEAN.

Việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng bên ngoài Trung Quốc đòi hỏi một lượng vốn đầu tư khổng lồ trong nhiều năm. Điều này sẽ tạo ra tác động tích cực đến thị trường của các nước châu Á mà các nền kinh tế phát triển phương Tây coi là “thân thiện”. Một yếu tố quan trọng của sự cạnh tranh toàn cầu của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất là chi phí lao động tương đối thấp. Tuy nhiên, nhiều nền kinh tế châu Á khác như Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam đang có mức cạnh tranh cao hơn so với Trung Quốc trong khía cạnh này.

Thứ hai, trái ngược với tình trạng dân số già hóa của Trung Quốc, các nước mới nổi châu Á, bao gồm Ấn Độ và Indonesia, sẽ thu được những lợi ích từ nhân khẩu học thuận lợi trong những năm tới.

Dân số của Trung Quốc đang trên đà giảm do tỷ lệ sinh suy yếu. Tỷ lệ người phụ thuộc tại Trung Quốc, được xác định là số lượng người phụ thuộc so với tổng dân số trong độ tuổi lao động từ 15 đến 64, có xu hướng tăng. Theo dự báo của Liên Hợp Quốc, dân số lao động của Trung Quốc có thể giảm 25% vào năm 2050.

Hiện tại, độ tuổi trung bình tại Trung Quốc là khoảng 38. Trong khi đó, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam có dân số trẻ hơn với độ tuổi trung bình dưới 33. Tỷ lệ người phụ thuộc ở các quốc gia này dự kiến sẽ duy trì ở mức thấp trong thập kỷ tới. Do đó, các đối thủ trong khu vực của Trung Quốc có thể tận dụng lợi thế so sánh và sức mạnh tiêu thụ từ lực lượng lao động trẻ, tràn đầy năng lượng trong nhiều năm tới.

Thứ ba, các thị trường mới nổi ở châu Á có các yếu tố cơ bản tương đối ổn định. Khu vực này ít bị ảnh hưởng bởi lạm phát hơn do phần lớn chuỗi cung ứng toàn cầu đều chạy qua châu Á, giúp giảm đáng kể chi phí vận chuyển cho các công ty địa phương. Một số ngân hàng trung ương trong khu vực châu Á, bao gồm Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc và Cơ quan Quản lý Tiền tệ Singapore, đã sớm thắt chặt chính sách tiền tệ để hạn chế áp lực lạm phát.

Hơn nữa, với lạm phát được kiểm soát trong nước, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) có khả năng duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ điều kiện thanh khoản trong khu vực. Đồng thời, việc Trung Quốc mở cửa lại sau 3 năm đóng cửa biên giới để đối phó với đại dịch Covid-19 có thể tăng nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ trong các nước châu Á còn lại, đồng thời tạo điều kiện cho dòng người du lịch mạnh mẽ hơn trong khu vực. Sự mở cửa lại của Bắc Kinh cũng có thể giúp các nền kinh tế châu Á tránh suy thoái trong năm nay trong bối cảnh khó khăn về tăng trưởng toàn cầu.

Tuệ Ngô