Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội: Nam giới bị bạo lực gia đình ngày càng tăng

Ngày 22/5/2024, Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã trình bày báo cáo kết quả thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2023. Báo cáo này cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình bạo lực gia đình và những tiến bộ trong lĩnh vực bình đẳng giới tại Việt Nam trong năm qua.

Năm 2023, cả nước ghi nhận hơn 3.100 hộ xảy ra bạo lực gia đình với hơn 3.200 vụ, giảm so với năm 2022. Trong số này, bạo lực thân thể là phổ biến nhất với 1.520 vụ, tiếp theo là bạo lực tinh thần với 1.400 vụ, bạo lực kinh tế 230 vụ và bạo lực tình dục 110 vụ. Tuy số lượng vụ và nạn nhân bạo lực gia đình đều giảm so với năm 2022, nhưng tỷ lệ nạn nhân là nam giới lại có dấu hiệu gia tăng, với 565 trường hợp được ghi nhận.

Số liệu cho thấy, trong gần 3.200 nạn nhân của bạo lực gia đình, có 2.600 là nữ và 565 là nam. So với năm trước, mặc dù tổng số vụ bạo lực và số nạn nhân giảm, tỷ lệ nạn nhân nam giới tăng lên là điều đáng chú ý. Trong khi đó, gần 3.000 người có hành vi bạo lực gia đình đã bị xử lý, trong đó có 129 người bị xử lý hình sự.

Theo đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định nhiều nạn nhân vẫn giữ tâm lý cam chịu và sợ bị kỳ thị nên không đi báo cáo. Điều này khiến cho việc thống kê số liệu và triển khai các giải pháp can thiệp và ứng phó với bạo lực trở nên khó khăn. Phần lớn người bị bạo lực chỉ báo cáo và tìm sự hỗ trợ khi vụ việc trở nên nghiêm trọng, kéo dài hoặc đe dọa đến hôn nhân.

Theo báo cáo, nhờ sự chỉ đạo của Chính phủ, 100% các bộ, ngành và địa phương đã xây dựng và triển khai kế hoạch bình đẳng giới trong năm 2023. Kết quả đạt được khá khả quan, với 11/20 chỉ tiêu đạt và vượt so với mục tiêu của Chiến lược đến năm 2025; 3/20 chỉ tiêu đạt một phần và 2 chỉ tiêu tiệm cận với mục tiêu đề ra đến năm 2030. Cụ thể, 12 chỉ tiêu đã có kết quả tốt hơn so với năm 2022.

Các lĩnh vực bình đẳng giới như chính trị, kinh tế, lao động, việc làm, giáo dục, an sinh xã hội và thông tin tiếp tục ghi nhận nhiều tiến bộ. Trong chính trị, phụ nữ ngày càng tham gia tích cực vào quá trình hoạch định chính sách và đảm nhiệm các vị trí lãnh đạo quan trọng. Hiện tại, Việt Nam có 4 nữ Bộ trưởng, 13 nữ Thứ trưởng và tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội khóa 15 đạt 30,2%, lần đầu tiên vượt trên 30% trong 45 năm qua.

Báo cáo cũng cho thấy sự cải thiện trong thu nhập của lao động nữ. Năm 2023, thu nhập bình quân của lao động nữ là 6 triệu đồng/tháng, tăng 400.000 đồng so với năm 2022 và tăng 1,1 triệu đồng so với năm 2019. Tuy nhiên, sự chênh lệch về thời gian làm việc không được trả công giữa nam và nữ vẫn còn tồn tại. Theo số liệu từ điều tra Lao động việc làm năm 2023, số giờ trung bình làm công việc nội trợ và chăm sóc gia đình không được trả công của nữ giới cao hơn nam giới 1,8 lần. Cụ thể, nữ làm 16,13 giờ/tuần, trong khi nam làm 8,75 giờ/tuần.

Theo Luật phòng chống bạo lực gia đình, các hành vi bị coi là bạo lực gia đình bao gồm hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa sức khỏe và tính mạng; lăng mạ, chì chiết hoặc xúc phạm danh dự, nhân phẩm; kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới, giới tính; và cưỡng ép quan hệ tình dục trái phép.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn chưa giảm, gây ảnh hưởng lâu dài đến cơ cấu dân số Việt Nam. Tỷ số giới tính khi sinh ra sống năm 2023 vẫn là 112 bé trai/100 bé gái, không thay đổi so với hai năm trước. Nguyên nhân của tình trạng này phần lớn là do các khuôn mẫu định kiến giới về vai trò của nam giới và nữ giới trong gia đình và xã hội, đặc biệt là tư tưởng thích con trai hơn con gái.

Dù còn nhiều hạn chế, Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực bình đẳng giới. Phụ nữ ngày càng tham gia nhiều hơn vào các vị trí lãnh đạo trong hệ thống chính trị và quá trình hoạch định chính sách. Thu nhập của lao động nữ đã được cải thiện đáng kể, cho thấy những nỗ lực trong việc thúc đẩy bình đẳng giới đã có hiệu quả tích cực.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu bình đẳng giới toàn diện, vẫn cần phải tiếp tục giải quyết các vấn đề tồn tại như bạo lực gia đình, chênh lệch giới tính khi sinh và sự phân biệt đối xử trong lao động. Việc nâng cao nhận thức xã hội, tăng cường thực thi pháp luật và hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình là những giải pháp quan trọng để thúc đẩy bình đẳng giới và bảo vệ quyền lợi của mọi công dân.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc thúc đẩy bình đẳng giới, Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Số lượng nạn nhân nam trong các vụ bạo lực gia đình gia tăng là một vấn đề đáng quan ngại, đồng thời, tình trạng bất bình đẳng giới vẫn hiện hữu trong nhiều khía cạnh của đời sống xã hội. Để đạt được mục tiêu bình đẳng giới toàn diện, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức và cộng đồng, cùng với các biện pháp can thiệp hiệu quả và sự cam kết mạnh mẽ từ chính phủ và toàn xã hội.

Bích Ngân