Bổ sung quy định nghiêm cấm mua bán bào thai
Sáng hôm nay 13/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp tục phiên họp chuyên đề để cho ý kiến tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi). Dự án luật này đã được xem xét tại kỳ họp thứ 7 vào tháng 5 và dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 8 vào tháng 10 tới. Một trong những vấn đề gây tranh cãi là quy định về hành vi mua bán bào thai, điều này làm dấy lên nhiều ý kiến khác nhau về việc liệu mua bán bào thai có phải là hành vi mua bán người hay không.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đã đề nghị bổ sung hành vi mua bán bào thai vào khái niệm mua bán người trong dự thảo luật. Mục đích là để làm cơ sở pháp lý cho việc đấu tranh phòng, chống hiệu quả đối với các hành vi mua bán người khi còn đang là bào thai. Tuy nhiên, Ủy ban Tư pháp cho rằng việc quy định mua bán bào thai trong khái niệm mua bán người là không phù hợp vì bào thai chưa được xác định là con người.
Dù vậy, Ủy ban Tư pháp thừa nhận thực trạng mua bán bào thai nhằm mục đích mua bán đứa trẻ sau khi sinh ra. Việc thỏa thuận mua bán này là tiền đề của hành vi mua bán người, do đó, để phòng ngừa và ngăn chặn từ sớm, dự thảo luật đã bổ sung quy định về các hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm “mua bán bào thai” và “thỏa thuận mua bán người từ khi còn đang là bào thai.”
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị làm rõ xem có trường hợp nào mua bán bào thai không phải là mua bán người không. Nếu có, thì nó sẽ không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật Phòng, chống mua bán người. Ông Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường đồng tình với việc bổ sung quy định cấm hành vi mua bán bào thai, nhưng ông đề nghị quy định là cấm “hành vi mua bán người thành thai” để xác định rõ đây là hành vi mua bán người đã thành thai.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng quy định như dự thảo sau khi chỉnh lý là “quá rõ”, không cần phải làm phức tạp thêm. Ông phân tích rằng thỏa thuận mua bán người từ khi còn là bào thai có nghĩa là vì mục đích mua bán người. Ông cho rằng cần nghiên cứu quy định sao cho cụ thể và rõ ràng, để dễ hiểu và thực hiện.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết vấn đề bào thai khi nào được coi là người là một vấn đề tranh cãi trên thế giới. Bà đồng ý với việc cấm hành vi mua bán bào thai, nhưng không thể quy định bào thai là người vì điều này có thể dẫn đến việc nạo phá thai được coi là giết người. Bà Thúy Anh cho rằng cách xử lý như báo cáo của Ủy ban Tư pháp là phù hợp.
Theo Phó Viện trưởng Viện KSND tối cao Nguyễn Quang Dũng nêu quan điểm rằng việc xác định mua bán bào thai là mua bán người sẽ gây khó khăn cho cơ quan chức năng. Ông đồng ý rằng thỏa thuận mua bán người từ khi còn là bào thai thuộc phạm vi mua bán người, nhưng việc đưa cả mua bán bào thai vào sẽ rất khó thực hiện.
Dự thảo luật quy định mua bán người bao gồm các hành vi tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp, chuyển giao hoặc tiếp nhận người nhằm mục đích nhận tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác, bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc mục đích vô nhân đạo khác bằng cách sử dụng vũ lực, đe dọa, lừa gạt hoặc các thủ đoạn khác. Hành vi tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp, chuyển giao hoặc tiếp nhận người dưới 18 tuổi với các mục đích tương tự cũng được coi là mua bán người.
Theo Đại tá Vũ Xuân Đại, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm, Bộ đội Biên phòng, nhấn mạnh sự nghiêm trọng của tội phạm mua bán trẻ sơ sinh và mang thai hộ. Ông cho rằng việc cấm mua bán bào thai sẽ bảo vệ quyền lợi của thai nhi và phù hợp với các giá trị đạo đức và nhân văn. Ông Nguyễn Công Long, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, cũng nhấn mạnh cần có các biện pháp để ngăn chặn mua bán người ở giai đoạn bào thai và đề xuất bổ sung quy định về việc mua bán thai nhi vào dự thảo luật để đảm bảo tính răn đe và dễ thực thi.
Tóm lại, việc điều chỉnh và bổ sung quy định về mua bán bào thai vào Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) đang là vấn đề gây tranh cãi với nhiều quan điểm khác nhau. Dự thảo luật sau khi tiếp thu và chỉnh lý dự kiến sẽ bao gồm các quy định nghiêm cấm mua bán bào thai và thỏa thuận mua bán người từ khi còn là bào thai. Đây là bước đi nhằm ngăn chặn và phòng ngừa hiệu quả các hành vi liên quan đến mua bán người, đồng thời phản ánh sự quan tâm và bảo vệ quyền lợi của thai nhi trong bối cảnh pháp lý hiện tại.
Bích Ngân
