Bài học kinh nghiệm từ các nước đã tiêm vaccine Covid-19 cho trẻ em
Tại nhiều quốc gia trên thế giới, ngành y tế khuyến nghị trẻ em từ 12 tuổi trở lên chỉ nên tiêm một mũi vaccine Pfizer-BioNTech. Một mũi vaccine chỉ tạo ra bảo vệ một phần trước virus, nhưng đồng thời không gây ra nguy cơ về y tế như đã xuất hiện sau khi tiêm 2 mũi.
Giới chức y tế các nước này đặc biệt lo ngại trước dữ liệu về các ca viêm cơ tim ngày càng nhiều hơn sau khi tiêm vaccine cho trẻ em và thanh niên, theo New York Times.
Tới nay, nguy cơ viêm cơ tim dường như vẫn tương đối thấp và chỉ xuất hiện sau mũi tiêm thứ 2 vaccine sử dụng công nghệ mRNA. Nhưng ở các quốc gia nơi số ca nhiễm mới đa phần ở mức thấp, những con số trên đã khiến nhà chức trách tính toán lại rủi ro và lợi ích trong cách tiêm vaccine.
Nguy cơ viêm cơ tim
Hồi tháng 6, các cố vấn của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ đồng thuận khuyến nghị tiêm vaccine Covid-19 cho người từ 12 tuổi trở lên, cho rằng lợi ích thu được lớn hơn nhiều so với rủi ro mang lại.
CDC ước tính vaccine sẽ gây ra tối đa 70 ca viêm cơ tim cho mỗi một triệu thanh thiếu niên nam từ 12-17 tuổi tại Mỹ, trong khi có thể ngăn 5.700 ca nhiễm virus, 215 ca bệnh nặng và 2 ca tử vong.
Nghiên cứu của CDC cũng chỉ ra nguy cơ từ bệnh về tim mạch sau khi mắc Covid-19 cao hơn so với sau khi tiêm chủng.
Chứng viêm cơ tim là một trong các lo ngại khiến Cơ quan quản lý Dược phẩm và Thực phẩm (FDA) Mỹ yêu cầu các nhà sản xuất vaccine tăng số trẻ em trong các cuộc thử nghiệm lâm sàng.
Đây là vấn đề nhiều khả năng gây ra tranh cãi gay gắt khi các cố vấn của FDA nhóm họp vào cuối tháng 10 để đánh giá các khả năng cho phép tiêm chủng với trẻ em 5-11 tuổi.
Phân tích mới nhất được đăng tải hôm 6/10 trên tạp chí y khoa The New England Journal of Medicine cho thấy, ở Israel, hiện tượng viêm cơ tim xảy ra phổ biến nhất ở nam giới độ tuổi 16-29.
Khoảng 11 trong tổng số 100.000 nam giới thuộc nhóm tuổi này xuất hiện triệu chứng viêm cơ tim vài ngày sau khi tiêm vaccine. Tỷ lệ này cao hơn nhiều so với các ước tính trước đây. Trong khi đó, nguy cơ viêm cơ tim ở nữ giới là không đáng kể.
Trong số 54 ca được phát hiện, một ca nghiêm trọng tới mức bệnh nhân phải thở máy. Một bệnh nhân khác có tiền sử bệnh tim qua đời không rõ nguyên nhân sau khi xuất viện.
Trong một nghiên cứu khác được đăng tải trên The New England Journal of Medicine, thanh thiếu niên nam giới tuổi từ 16-19 có tỷ lệ mắc viêm cơ tim cao nhất sau khi tiêm mũi vaccine thứ hai, cao gấp 9 lần so với người cùng độ tuổi không tiêm vaccine.
Trong bối cảnh đã có thêm dữ liệu an toàn, giới chức y tế ở các quốc gia khác có kế hoạch xem xét lại chiến lược một mũi vaccine.
Tuy nhiên tại Mỹ, việc dừng lại ở mũi vaccine thứ nhất không nhận được nhiều sự quan tâm, theo tiến sĩ Walid Gellad, chuyên gia an toàn thuốc tại Đại học Pittsburgh.
“Ở Mỹ, người ta không muốn thảo luận về chủ đề này, tôi không rõ lý do vì sao. Những bậc cha mẹ còn do dự có thể sẽ vui mừng trước thông tin tác dụng phụ khi tiêm một mũi thấp hơn nhiều so với tiêm 2 mũi”, ông Gellad nói.
Tác dụng phụ nghiêm trọng chủ yếu xuất hiện trên trẻ em nam, do vậy cần có cách tính liều lượng thuốc khác nhau giữa trẻ em nam và nữ, tiến sĩ Gellad cho biết.
Làm cách nào bảo vệ tốt nhất cho trẻ em?
Hiện còn quá sớm để kết luận liệu viêm cơ tim có để lại di chứng lâu dài cho người tiêm chủng hay không, bác sĩ Jeremy Brown, chuyên gia về bện đường hô hấp của Đại học College London, cho biết.
“Điều này khiến chúng ta gặp nhiều khó khăn để chắc chắn về sự an toàn khi sử dụng vaccine”, bác sĩ Brown nói.
Các chuyên gia nhận định nhu cầu tiêm chủng hoàn toàn 2 mũi cho trẻ em cần được cân nhắc tùy theo từng quốc gia. Ở Anh, tỷ lệ tiêm chủng cao ở người trưởng thành giúp các bệnh viện gần như không có bệnh nhân mắc Covid-19 diễn tiến nặng.
“Khả năng mắc Covid-19 diễn tiến nặng với người từ 12-15 tuổi khỏe mạnh là gần như bằng 0. Ngược lại, cần bảo đảm chắc chắn tính an toàn của vaccine”, bác sĩ Brown nhận xét.
Một số chuyên gia cho rằng chủng ngừa trẻ em sẽ giúp cắt đứt chuỗi lây lan và kiểm soát virus. Nhưng theo bác sĩ Brown, không có lý do gì để biện minh việc tiêm chủng cho trẻ nhỏ để bảo vệ người thuộc nhóm tuổi khác nhưng lại khiến các em gặp nguy hiểm.
“Chúng ta không tiêm chủng cho trẻ 15 tuổi để ngăn lây bệnh cho người lớn, điều đó phi đạo đức, phi luân lý”, ông Brown nói.
Tại Hong Kong, sự ủng hộ dành cho chiến lược tiêm 2 mũi vaccine cho trẻ vị thành niên thậm chí thấp hơn ở Anh, theo ông Benjamin Cowling, chuyên gia dịch tễ học của Đại học Hong Kong.
Hong Kong đã ghi nhận hơn 12.000 ca mắc Covid-19 và 213 người chết. Từ tháng 4, số người chết vì dịch bệnh thấp hơn 10 trường hợp. Do đó, nguy cơ từ chứng viêm cơ tim được đánh giá cao hơn nhiều so với tiêm chủng đủ 2 mũi cho trẻ em, ông Cowling nhận xét.
Đến nay, thử nghiệm lâm sàng vaccine dùng trên trẻ em chưa đủ rộng để xác định hết tất cả tác dụng phụ như viêm cơ tim.
“Tác dụng phụ chỉ được phát hiện đầy đủ khi vaccine được sử dụng ở quy mô lớn, và khi đó thì đã quá trễ. Việc tiêm 2 mũi vaccine cho trẻ em cần cân nhắc thận trọng”, ông Cowling nói.
Thế khó của người Mỹ
Ở Mỹ lúc này, vấn đề chiến lược tiêm chủng cho trẻ em được đặt trong bối cảnh rất riêng so với nhiều quốc gia phát triển khác, theo bác sĩ Jeffrey Duchin, một thành viên nhóm cố vấn của CDC.
Khoảng 2.000 người Mỹ tử vong mỗi ngày vì dịch bệnh. Các bệnh viện khắp cả nước chật kín bệnh nhân trở nặng. Ngay cả nhóm trẻ em cũng đang chịu tác động nặng nề vì dịch bệnh, bác sĩ Duchin cho biết.
Hơn 63.000 trẻ em đã phải nhập viện do mắc Covid-19 trong giai đoạn tháng 8/2020-10/2021, ít nhất 520 trẻ em đã tử vong.
Một số trẻ em xuất hiện triệu chứng Covid-19 kéo dài, các triệu chứng tồn tại dai dẳng nhiều tháng. Nhiều trẻ em được chẩn đoán mắc hội chứng viêm đa hệ thống nguy hiểm.
“Tất cả dữ liệu thu được đến nay cho thấy dịch bệnh bản thân nó tồi tệ hơn nhiều so với các tác dụng phụ của vaccine”, bác sĩ Duchin nói
Chuyên gia người Mỹ cũng cho biết ông lo ngại một mũi vaccine sẽ không tạo ra đủ mức độ bảo vệ trẻ em trước nguy cơ nhiễm virus hay bệnh nặng.
“Tôi chưa nhìn thấy dữ liệu nào cho thấy một mũi vaccine tạo ra mức độ bảo vệ đủ cao, trong thời gian đủ dài”, ông Duchin nói.
Tại Mỹ, nhiều chuyên gia y tế cộng đồng rất ngần ngại khi phải lên tiếng cảnh báo về sự an toàn của vaccine. Theo ông Gellad, điều này bởi không ai muốn làm dấy lên nghi ngờ về sự cần thiết của tiêm chủng hay tiếp sức cho phong trào chống vaccine.
Điều này vô tình khiến những bậc phụ huynh vốn sẵn sàng cho trẻ tiêm một mũi vaccine quyết định không tiêm chủng, bởi họ không muốn mạo hiểm tính mạng con nhỏ.
(Theo New York Times)
