Đặc biệt, Việt Nam đã và đang thể hiện một hình mẫu về sự lãnh đạo xuất sắc trong bối cảnh quốc tế đầy biến động. Thành công trong đàm phán thuế quan với Mỹ không chỉ là một chiến thắng ngoại giao của Việt Nam mà còn là bước đi quan trọng trong việc khẳng định vai trò dẫn dắt của đất nước này trong ASEAN. Với sự sáng suốt và tầm nhìn chiến lược, Việt Nam sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong trong việc duy trì sự đoàn kết và phát triển bền vững của ASEAN trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.
ASEAN 2025: Cuộc chạy đua đầy thách thức giữa hai cường quốc – Ai sẽ là người chiến thắng
Ngày 26 tháng 10, Hội nghị Cấp cao ASEAN chính thức khai mạc trong bối cảnh khu vực đang đối diện với một loạt thách thức chưa từng có. Mặc dù sự kiện này đã được chuẩn bị từ lâu, nhưng trước khi chuyên cơ Không lực Một (Air Force One) của Tổng thống Trump hạ cánh xuống Kuala Lumpur, Đông Nam Á đã cảm nhận được những dư chấn từ “cú sốc Trump” – một sự thay đổi chiến lược mạnh mẽ mà các quốc gia ASEAN không thể bỏ qua.
Kể từ tháng 4 năm, các quốc gia ASEAN đã phải đối mặt với một “quả bom thuế quan” mà Tổng thống Donald Trump thả xuống, làm đảo lộn cân bằng kinh tế và chiến lược của khu vực. Mức thuế cao mà Mỹ áp đặt đã đặt các quốc gia ASEAN vào một thế tiến thoái lưỡng nan: họ phải lựa chọn giữa sự phụ thuộc vào nền kinh tế Mỹ hay bảo vệ sự độc lập chiến lược của mình, khi mà các quốc gia này luôn nhấn mạnh sự cần thiết của tự chủ trong chính sách đối ngoại.
Trong khi Việt Nam vẫn tiếp tục là một điểm sáng tăng trưởng kinh tế, với mức dự kiến GDP tăng 8% trong năm 2025, thách thức lớn nhất mà ASEAN phải đối mặt vẫn là làm sao duy trì được sự cân bằng trong quan hệ với hai cường quốc – Mỹ và Trung Quốc. Dù vậy, Việt Nam, với tư cách là quốc gia đi đầu trong việc đàm phán thuế quan với Mỹ, vẫn luôn kiên định với chiến lược bảo vệ lợi ích quốc gia, không dễ dàng làm mất lòng một đối tác nào.
Theo Giáo sư Triệu Vệ Hoa, chuyên gia về Việt Nam tại Đại học Phúc Đán, Việt Nam sẽ không thực hiện hoàn toàn mọi yêu cầu của Mỹ, đặc biệt trong các vấn đề ảnh hưởng đến sự độc lập chiến lược. Đây là một chiến lược mềm mỏng nhưng mạnh mẽ, phản ánh sự khéo léo trong đối ngoại của Việt Nam và ASEAN. Dù Mỹ là một thị trường xuất khẩu lớn, việc duy trì sự ổn định trong quan hệ với Trung Quốc vẫn là yếu tố then chốt để Việt Nam không chỉ duy trì tăng trưởng mà còn bảo vệ chủ quyền và lợi ích chiến lược lâu dài. Việt Nam còn thể hiện sự khéo léo.
Một trong những yếu tố quan trọng khiến ASEAN vẫn có thể tồn tại và phát triển giữa hai cường quốc là chiến lược “cân bằng hai chiều” mà nhiều quốc gia trong khối, đặc biệt là Việt Nam, đang áp dụng. Đây là chiến lược vừa hợp tác chặt chẽ với Trung Quốc, vừa duy trì quan hệ tốt với Mỹ, nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực từ các quyết định đơn phương của các cường quốc.
Theo quan điểm của Giáo sư Triệu, Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì chiến lược này, không để cho bất kỳ cường quốc nào thao túng. Trong khi các quốc gia như Indonesia, Thái Lan hay Philippines có thể thỏa hiệp với Mỹ trong các cuộc đàm phán, Việt Nam hiểu rằng việc giữ vững sự độc lập trong quan hệ với Trung Quốc, Mỹ và nhiều nước khác là điều quan trọng hơn cả.
Dù đối mặt với những thử thách lớn từ cả Mỹ và các quốc gia trong ASEAN, Việt Nam vẫn khẳng định được sự lãnh đạo mạnh mẽ trong khu vực. Với chiến lược đàm phán khéo léo, chủ động và tinh tế, Việt Nam không chỉ bảo vệ được lợi ích quốc gia mà còn giúp ASEAN tìm ra hướng đi chung để vượt qua các bất đồng nội bộ. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và các áp lực từ các cường quốc, Việt Nam đã chứng tỏ rằng sự độc lập và chủ động trong chính sách đối ngoại là chìa khóa để đạt được thành công bền vững.
Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 đang diễn ra trong bối cảnh khu vực phải đối diện với một thế giới đang ngày càng phân cực. Với vai trò Chủ tịch luân phiên của ASEAN trong năm 2025, Malaysia phải đối mặt với việc khôi phục lại hình tượng đoàn kết của khối, đặc biệt là trong bối cảnh một số quốc gia ASEAN đã và đang phải chọn lựa giữa Mỹ và Trung Quốc.
Để duy trì sự độc lập và tự chủ chiến lược, ASEAN cần phải khéo léo sử dụng những mối quan hệ đối tác chiến lược với các cường quốc lớn, đồng thời không để mình rơi vào tình thế bị thao túng. Hơn bao giờ hết, ASEAN cần phải làm rõ mục tiêu chung của mình: duy trì sự ổn định khu vực và phát triển bền vững trong một thế giới đầy biến động.
Với những thử thách lớn đang ngày càng hiện hữu, ASEAN sẽ không thể chỉ dựa vào sự đồng thuận để tồn tại. Mối quan hệ giữa các quốc gia ASEAN và Mỹ, Trung Quốc sẽ còn nhiều điều phức tạp, và việc giữ vững sự độc lập, tự chủ chiến lược là yếu tố quyết định cho sự thành công của khối trong tương lai. Hội nghị Cấp cao ASEAN 2025, vì thế, không chỉ là một dịp để các quốc gia trong khu vực gặp gỡ, mà còn là thời điểm quan trọng để khẳng định sức mạnh, sự khéo léo và khả năng đoàn kết trong một thế giới đang thay đổi từng ngày.
Thảo Nguyên
Đọc nhiều
